Voedingstoestand postoperatief
Orthopedische operaties zijn ingrijpend en postoperatief heeft men een hoge risico op ondervoeding, wat onbehandeld voor verdere complicaties zorgt zoals trage wondgenezing, risico op infecties (1) en een verlaagde weerstand (2). De voedingstoestand na een orthopedische operatie verandert en men heeft een hogere energiebehoefte. Oudere leeftijd en een hogere “American Society of Anesthesiologists (ASA) physical status” duiden aan op een hogere risico op ondervoeding na een orthopedische operatie (3). De voedingstoestand kan gescreend worden door een diëtiste voor en na de operatie, omdat er een kans is op ondervoeding bij overgewicht en obesitas waardoor ondervoeding vaak wordt onderschat.
Verhoogde energiebehoefte
De veranderde energiebehoefte na een orthopedische operatie ontstaat door een samenhang van de volgende factoren:
- Bij het ouder worden is er toename van de vetmassa en afname van de vetvrije massa (spier en vocht) waardoor men al in een hoge risico op ondervoeding belandt;
- Postoperatief worden de stresshormonen adrenaline, cortisol, glucagon en de cytokinen in grote mate afgescheiden, waardoor er een snelle eiwitafbraak plaatsvindt om het lichaam van energie te voorzien;
- Omdat het lichaam zich in homeostase probeert te behouden (balans), wordt de energie uit de bovenstaande bronnen voornamelijk voor wondgenezing en herstel gebruikt, waardoor de weerstand daalt en de kans op complicaties hoger wordt.
Extra intake voeding
Om de ondervoeding te voorkomen moet de voedingstoestand preoperatief optimaal zijn. Dit kan de diëtiste bepalen. Postoperatief herstel en voor optimale wondgenezing, wordt er gelet op extra energie-inname, extra eiwitinname en extra aandacht aan immunonutritie (4).
Extra energie
Extra energie-inname kan berekend wordt aan de hand van de H&B formule plus een toeslag van 30-50% afhankelijk van de mate van ondervoeding (vraag na bij twijfel).
Extra eiwit
Extra eiwitinname kan worden berekend met 1.5-1.7 gram eiwit per kg huidige lichaamsgewicht.
Immunonutritie
Immunonutritie bestaat uit voeding verrijkt met voedingsstoffen die het immuunsysteem versterken zoals glutamine, arginine, nucleotiden en omega-3-vetzuren. Immunonutritie dient preoperatief ingezet te worden. Postoperatief voedingstoestand kan worden bepaald door de diëtist en aan de hand van de beoordeling kan worden bepaald in hoeverre immunonutritie nodig is.
Bronnen:
- Smith TK. Nutrition: its relationship to orthopedic infections. The Orthopedic clinics of North America. 1991 Jul;22(3):373-7.
- Jensen JE, Jensen TG, Smith TK, Johnston DA, Dudrick SJ. Nutrition in orthopaedic surgery. JBJS. 1982 Dec 1;64(9):1263-72.
- Ozkalkanli MY, Ozkalkanli DT, Katircioglu K, Savaci S. Comparison of tools for nutrition assessment and screening for predicting the development of complications in orthopedic surgery. Nutrition in Clinical Practice. 2009 Apr;24(2):274-80.
- Droop A, Steenhagen E. Perioperatieve voeding. InInformatorium voor Voeding en Diëtetiek 2017 (pp. 85-93). Bohn Stafleu van Loghum, Houten.
